Του Βασίλη Βαβουράκη*
Η σημερινή χειραγώγηση των πολιτικών εξελίξεων στην Λιβύη από το καθεστώς Ερντογάν, δεν προέκυψε ξαφνικά. Η Τουρκική παρουσία στη χώρα αυτή της Β.Αφρικής γιγαντώθηκε τα τελευταία 25 χρόνια, πρώτα με την αθρόα διείσδυση Τουρκικών κατασκευαστικών εταιρειών, έπειτα δε με την παρουσία στρατιωτικών δυνάμεων, είτε μισθοφόρων Τουρκομάνων εκ Συρίας, είτε καθαρά δυνάμεων του Τουρκικού Στρατού. Η περικύκλωση της χώρας μας από τον Τουρκικό παράγοντα πήρε και τον πλέον επικίνδυνο χαρακτήρα με την κατάθεση στον ΟΗΕ του περίφημου Τουρκολιβυκού Συμφώνου, το οποίο διαλύει και κατακερματίζει την Ελληνική ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα νοτίως της Κρήτης και ανατολικά του 28ου μεσημβρινού.
Οι ευθύνες κυβέρνησης Μητσοτάκη είναι τεράστιες. Στην αρχή, τον Νοέμβριο του 2019, δεν αντέδρασε έγκαιρα και αποτελεσματικά στα διεθνή φόρα (ΕΕ,ΟΗΕ). Κατόπιν δεν σήκωσε το θέμα αποφασιστικά εντός των οργάνων της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, ανεχόμενη την κοροϊδία της Τουρκόδουλης κυβέρνησης Μέρκελ, η οποία την απέκλεισε με αστείες δικαιολογίες από τρείς διεθνείς διασκέψεις για την Λιβύη. Τελικά η παραχώρηση από πλευράς Αμερικανών ελεγχόμενης πρωτοβουλίας στην Γαλλία σε θέματα ΝΑ Μεσογείου λόγω συμφωνίας AUKUS, ωφέλησε πλαγίως την Ελληνική πλευρά, η οποία προσεκλήθη από τον πρόεδρο Μακρόν στην Διεθνή Διάσκεψη για την Λιβύη των Παρισίων(Πέμπτη 11|11).
Στην διάσκεψη αυτή συμμετείχε και η Τουρκία δια του ΥΦΕΞ Σεντάτ Ονάλμ, παρά την απειλή Ερντογκάν για αποχή λόγω παρουσίας Ελλάδος και Κύπρου. Στο προσχέδιο των συμπερασμάτων που εξεδόθη την Παρασκευή 12|11 φαίνεται ότι οι Ελληνικές θέσεις στοιχειωδώς δικαιώνονται. Συνεφωνήθη από όλους ότι « όσοι επιχειρούν να παρεμποδίσουν την εκλογική διαδικασία και την πολιτική μετάβαση στην Λιβύη, ενδέχεται να αντιμετωπίσουν κυρώσεις από τον ΟΗΕ». Καλούνται επίσης όλοι οι Λίβυοι ηγέτες και υποψήφιοι πρόεδροι να τηρήσουν τα χρονοδιαγράμματα που αφορούν τον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών στις 24 Δεκεμβρίου και τον δεύτερο γύρο προεδρικών εκλογών μαζί με κοινοβουλευτικές εκλογές σε άλλη ημερομηνία που θα ορισθεί σύντομα.
Το διακύβευμα για την Ελληνική διπλωματία είναι ένα. Πως θα απαλλαγούμε από το Τουρκολιβυκό σύμφωνο. Κατ’αρχήν θα πρέπει, όχι να ευχόμαστε, αλλά να δραστηριοποιηθούμε αποφασιστικά για την επικράτηση ενός φίλα προσκείμενου προς εμάς υποψηφίου προέδρου. Τυχόν επικράτηση του νυν προέδρου του Ανωτάτου Συμβουλίου του Κράτους της Λιβύης Χαλίντ αλ Μίσρι, ή κάποιου άλλου συγγενούς πολιτικά προσώπου θα είναι αρνητική εξέλιξη. Στρέφουμε την προσοχή μας στην ενίσχυση του Στρατάρχη Χαφτάρ και του προέδρου της Βουλής Ακίλα αλ Σάλεχ. Δυσμενής προοπτική για εμάς και ο Τουρκόφιλος νυν πρωθυπουργός Ντμπέιμπα και ουιός Καντάφι Σαΐφ αλ Ισλάμι.
Ακόμη όμως και στην περίπτωση εκλογής φίλα προσκείμενου προς εμάς προέδρου, η προσπάθεια δεν σταματάει. Η Τουρκία είναι πολύ ισχυρός παίκτης στην περιοχή και όχι μόνο. Όσο διατηρεί στρατεύματα σε λιβυκό έδαφος ως αντίβαρο της Ρωσικής μισθοφορικής δύναμης Wagner,εξυπηρετεί και Αμερικανικά συμφέροντα. Η Ελληνική διπλωματία πρέπει να καταφέρει να εντάξει την κατάργηση του Τουρκολιβυκού συμφώνου στην πρώτη γραμμή των προαπαιτουμένων για οποιαδήποτε συμφωνία για την επόμενη μέρα της Λιβύης, μαζί με τις Γαλλικές αιτιάσεις για τις Τουρκικές δραστηριότητες στο Σαχέλ (Μάλι, Tσάντ, Νίγηρας, Τόγκο, Κεντροαφρικανική Δημοκρατία),τις Αιγυπτιακές ανησυχίες για τον εναγκαλισμό Τούρκων και Μουσουλμανικής Αδελφότητας, τα Ιταλικά σχέδια για την ανάσχεση των μεταναστευτικών ροών μέσω Λιβύης.
Ίσως ο δεύτερος γύρος των προεδρικών εκλογών να αναβληθεί εν μέσω ταραχών και εκτρόπων. Ό,τι και να συμβεί όμως, το Τουρκολιβυκό σύμφωνο αποτελεί καρφί στα γεωπολιτικά πλευρά μας. Καμία διαφαινόμενη συμμαχία της χώρας μας σήμερα δεν πρέπει να μας εφησυχάζει. Η Τουρκία έχει πολλά διπλωματικά και γεωπολιτικά ατού. Η συμφωνία Ερντογκάν και Ισπανού σοσιαλιστή πρωθυπουργού Σάντσεθ για ναυπήγηση φρεγατών και ελικοπτεροφόρου για το Τουρκικό Ναυτικό είναι επικίνδυνο σημάδι. Τα ΗΑΕ στέλνουν στον Τούρκο πρόεδρο σύντομα κορυφαίο υπουργό τους για διαβουλεύσεις. Η Τουρκία απελευθερώνει προσφάτως από τις φυλακές της Ισραηλινούς πολίτες οι οποίοι κατηγορούνταν ως πράκτορες. Επίκειται διάνοιξη διαύλου επικοινωνίας Ερντογκάν και Νάφταλι Μπένετ. Το Τουρκολιβυκό σύμφωνο δεν θα πέσει έτσι εύκολα. Με δεδομένο μάλιστα ότι στην περιοχή μας υπάρχουν μερικές από τις εν δυνάμει πλέον εύφλεκτες εστίες για το 2022, όπως η Βοσνία ,τα Σκόπια, η Κριμαία, η Λιβύη και η Συρία.
Ιδού λοιπόν πεδίον δόξης λαμπρόν για τους κ.κ. Μητσοτάκη και Δένδια.
Η μη κατάργηση του συμφώνου αυτού θα οδηγήσει σίγουρα στο άμεσο μέλλον, πέραν της απώλειας μεγάλου τμήματος Ελληνικής ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας και σε διχοτόμηση του Αιγαίου, συν τον ακρωτηριασμό της Κυπριακής ΑΟΖ. Ας ελπίσουμε οι υπεύθυνοι να πράξουν το καθήκον τους. Ειδάλλως η Ιστορία θα είναι αμείλικτη για αυτούς.
*Τομεάρχης Εξωτερικών και Άμυνας Δημοκρατικής Αναγέννησης – οδοντίατρος
